Fot. pxfuel.com 

Słowniczek popularnych terminów i pojęć związanych z obsługą Internetu 

Autor: Agnieszka Lublin

Seria: Internet w praktyce

Oddajemy w Wasze ręce słowniczek najpopularniejszych pojęć związanych z obsługą Internetu, opracowany przez Agnieszkę Lublin na podstawie Słownika Języka Polskiego PWN w wersji online na stronie sjp.pwn.pl oraz wikipedia.pl . Ich znajomość pozwoli Wam na pewniejsze poruszanie się w sieci oraz lepsze wykorzystanie jej zasobów do pracy, nauki, rozrywki, oraz załatwiania codziennych spraw.  

A  

adblock – wtyczka dla przeglądarek internetowych, która umożliwia blokowanie wyświetlania reklam na stronach internetowych 

admin – osoba administrująca zasobami sieci komputerowej 

administrator – administrator systemu, inform. osoba nadzorująca funkcjonowanie systemu inform. i jego wykorzystywanie przez użytkowników 

adres IP – adres używany do jednoznacznej identyfikacji komputera w sieci Internet składający się w wersji Ipv4 z 4 liczb oddzielonych kropkami np. 192.168.27.198 

adres strony internetowej – zobacz adres URL  

adres URL, adres www, adres internetowy [z ang. Uniform Resource Locator – uniwersalny lokalizator zasobów] – adres internetowy; niepowtarzalny adres każdej strony w Internecie np. www.onet.pl 

adware – oprogramowanie rozpowszechniane za darmo, którego producent otrzymuje wynagrodzenie za wyświetlanie reklam zlecanych przez sponsorów 

AI [z ang. sztuczna inteligencja (SI)] – dziedzina nauki zajmująca się badaniem mechanizmów ludzkiej inteligencji oraz modelowaniem i konstruowaniem systemów, które są w stanie wspomagać lub zastępować inteligentne działania człowieka 

alert [powiadomienie] – informacja wyświetlana na ekranie komputera, najczęściej oznaczająca wystąpienie błędu lub problem z oprogramowaniem 

algorytm – zestaw instrukcji, zawierający ściśle określony ciąg czynności, których wykonanie prowadzi do rozwiązania jakiegoś zadania; w oparciu o algorytmy działają m.in programy komputerowe 

apka – aplikacja do pobrania na urządzenia mobilne 

aplet – program najczęściej w języku JavaScript lub w języku Java, stosowany na stronach internetowych; prosty program komputerowy składający się z ciągu poleceń systemu operacyjnego lub instrukcji uruchamiających inne programy 

aplikacja – zaawansowany program komputerowy, który ma bezpośredni kontakt z użytkownikiem i realizuje zadania dla użytkownika wymagające dostępu do bazy danych; komputerowy program użytkowy 

aplikacja webowa [także aplikacja sieciowa] – program komputerowy pracujący na serwerze i uruchamiany w przeglądarce, który komunikuje się poprzez sieć komputerową z komputerem użytkownika za pomocą przeglądarki internetowej i ma za zadanie dostarczyć użytkownikowi konkretną usługę   

audiobook [wym. audio buk] – książka przeznaczona do słuchania, zarejestrowana zwykle w formacie MP3 

autentykacja – zobacz uwierzytelnienie  

autoryzacja [inaczej upoważnienie] – zagwarantowanie użytkownikowi, programowi lub procesowi odpowiednich uprawnień – np. prawa dostępu albo korzystania z zasobów 

autouzupełnianie – dynamiczne uzupełnianie często wykorzystywanych wyrazów lub całych fraz w trakcie ich wpisywania przez użytkownika w celu przyspieszenia szybkości wprowadzania tekstu 

awatar  

1. graficzna wizytówka użytkownika danej witryny, aplikacji albo gry komputerowej  

2. postać graficzna reprezentująca realną osobę w wirtualnym świecie 

B 

ban – zablokowanie dostępu danego użytkownika do usługi internetowej, np. czatu lub forum dyskusyjnego w ramach represji za niewłaściwe zachowanie, nieprzestrzeganie regulaminu, spamowanie albo trollowanie 

bankowość elektroniczna – e-banking [wym. i-banking a. e-banking] usługa bankowa umożliwiająca klientom dostęp do osobistego konta i przeprowadzanie operacji finansowych przez Internet 

banner – reklama jakiejś firmy umieszczana na stronie internetowej np. w postaci zdjęcia albo grafiki będącej odnośnikiem do witryny reklamodawcy; pasek reklamowy 

banować kogoś – zablokować czyjeś wypowiedzi za pomocą bana; uniemożliwić komuś dalszą komunikację np. w danej grupie dyskusyjnej lub mediach społecznościowych za pomocą bana 

benchmark [z ang., wym. benczmark] – program służący do określania wydajności komputera 

blog – dziennik prowadzony przez internautę na stronach WWW 

bloger, blogerka, blogerzy – osoba lub osoby piszące bloga 

blogować – pisać bloga; publikować posty na blogu  

bot – zautomatyzowany program wykonujący określone komendy zamiast użytkownika 

brama – urządzenie teleinformatyczne umożliwiające przesyłanie danych między lokalnymi sieciami komputerowymi (LAN), między sieciami lokalnymi a sieciami rozległymi (WAN) lub między siecią lokalną a komputerem gł. czy minikomputerem 

C 

cache [käsz; ang., kasz; fr.; pot. pamięć podręczna] – wydzielona część pamięci operacyjnej komputera służąca do przechowywania najczęściej używanych danych, co pozwala przyspieszyć działanie programów 

cache przeglądarki [pamięć podręczna przeglądarki] – miejsce na dysku twardym komputera, w którym przeglądarka internetowa przechowuje odwiedzone uprzednio strony (lub części stron) WWW w celu przyspieszenia otwierania stron internetowych 

captcha [z ang. Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart ] – rodzaj techniki stosowanej jako zabezpieczenie na stronach www, celem której jest dopuszczenie do przesłania danych tylko wypełnionych przez człowieka np. obrazek, na którym należy prawidłowo rozpoznać i wskazać dany obiekt  

certyfikat cyfrowy [także ~ elektroniczny] – elektroniczne zaświadczenie, za pomocą którego dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego [czyli tzw. klucz publiczny] są przyporządkowane do osoby składającej taki podpis, i które umożliwiają jej identyfikację 

chatbot – program komputerowy, którego zadaniem jest prowadzenie konwersacji z użytkownikami i replikujący zachowania ludzkie, np. poprzez automatyzację odpowiedzi na powtarzalne pytania 

ciasteczka [cookies] – pliki przesyłane przez serwer do komputera użytkownika, w których określona jest charakterystyka działań wykonywanych przez użytkownika na danej stronie internetowej 

cold email – przekaz marketingowy wykorzystujący technologię listów elektronicznych mający na celu zaprezentowanie swoich produktów albo usług potencjalnym klientom 

crawler – zobacz robot internetowy  

cyfrowy – związany z techniką wytwarzania, przesyłania i przetwarzania sygnałów zapisanych w systemie binarnym, czyli zero-jedynkowym 

czat, chat [wym. czat] 

1. rozmowa za pośrednictwem Internetu, polegająca na przekazywaniu treści w formie pisemnych komunikatów 

2. miejsce na stronie internetowej, które umożliwia prowadzenie takich rozmów 

czyścić dane przeglądania [takie jak cookies, historię przeglądania] – usuwać z pamięci cache przeglądarki dane dotyczące odwiedzonych stron oraz witryn internetowych; najczęściej usuwa się w ten sposób pliki cookie, zapisane hasła oraz zapamiętane przez przeglądarkę elementy formularzy ze stron internetowych służące do autouzupełniania  

czytnik grup dyskusyjnych [ang. newsreader] – program służący do odczytu artykułów z grup dyskusyjnych w systemie Usenet 

D 

digitalizacja – nadawanie postaci cyfrowej danym pisanym i drukowanym, zawartym na nośnikach magnetycznych lub innych 

domena internetowa 

1. grupa komputerów w sieci Internet, oznaczana wspólną nazwą 

2. element adresu internetowego wskazujący na kraj i rodzaj organizacji – na domenę wskazuje ostatni człon adresu internetowego  

Przykłady popularnych domen to: .com – domena komercyjna, .edu – domena edukacyjna, .gov – domena rządowa, .mil – domena wojskowa, .org – domena organizacji niedochodowej 

Domenami są także dwuliterowe oznaczenia państw umieszczane na końcu adresu internetowego np. 

.pl  – domena krajowa PL [Polski], .de – domena krajowa DE [Niemiec], .nl – domena krajowa NL [Holandii] 

E 

e-administracja, elektroniczna administracja – administracja publiczna wykorzystująca technologie informacyjne i komunikacyjne w celu poprawy jakości usług publicznych, zwiększenia demokratyzacji oraz budowania społeczeństwa informacyjnego 

e-book [wym. ibuk ] 

1. książka dostępna w wersji elektronicznej 

2. urządzenie umożliwiające odczytanie takiego tekstu 

e-business [także e-biznes e-business [wym. ibiznes], e-biznes [wym. ibiznes] ]- prowadzenie działalności gospodarczej przez Internet 

e-commerce [wym. ikomers]  – handel za pośrednictwem Internetu 

e-consulting [wym. ikonsulting, ikonsalting] – udzielanie porad za pośrednictwem Internetu 

e-learning [wym. i-lerning albo e-lerning] – nauka za pośrednictwem Internetu 

e-mail [wym. imejl] 

1. adres internetowy użytkownika poczty elektronicznej 

2. wiadomość wysłana pocztą elektroniczną 

3. poczta elektroniczna 

emotikon (także smiley [wym. smajli])- prosty ideogram zbudowany ze znaków interpunkcyjnych :-), stosowany w poczcie i innych formach komunikacji elektronicznej; też: każdy ideogram tego typu będący zapisem uczuć wyrażanych w mowie intonacją lub mimiką 

e-płatności – płatności dokonywane za pośrednictwem Internetu 

e-społeczność – pojęcie określające ogół użytkowników Internetu 

e-usługa – usługa świadczona drogą elektroniczną przez sieć telekomunikacyjną (w tym także przez Internet) z wykorzystaniem technologii informacyjnej, której świadczenie jest zautomatyzowane i która wymaga niewielkiego udziału człowieka 

F 

FAQ [wym. fak] – lista najczęściej zadawanych pytań wraz z odpowiedziami, sporządzona dla danej internetowej grupy dyskusyjnej, danego zagadnienia lub programu 

firewall – zobacz zapora   

Flash – zobacz technologia Flash 

fraza (także słowo kluczowe) – słowo lub grupa słów, które razem z innymi opisują treść tekstu na potrzeby katalogów lub systemów wyszukiwania informacji 

FTP [z ang. File Transfer Protocol; czyt. ef-te-pe] – protokół umożliwiający przesyłanie plików pomiędzy komputerami w sieci, często też nazwa programu do transferu plików 

G 

Google – amerykańskie przedsiębiorstwo z branży informatycznej, twórca i właściciel wyszukiwarki Google Chrome 

Google Analytics – internetowe narzędzie do analizy statystyk serwisów WWW, udostępniane przez firmę Google 

googlować [wym. guglować], guglować – przeszukiwać zasoby Internetu za pomocą wyszukiwarki Google 

grupa dyskusyjna  

1. internetowa forma grupy dyskusyjnej, służąca do wymiany informacji i poglądów przy użyciu przeglądarki internetowej 

2. lista artykułów na temat określony przez założycieli grupy, przechowywana na specjalizowanym serwerze 

graficzny interfejs użytkownika, GUI – sposób komunikowania się człowieka z oprogramowaniem komputera, wykorzystujący obiekty wyświetlane na monitorze w trybie graficznym 

H 

haker [ang.] – początkowo — sprawny programista, potrafiący korzystać z nieudokumentowanych lub nieznanych powszechnie cech programów (np. systemu operacyjnego); obecnie — osoba korzystająca z takich cech w celu włamania się do systemu komputerowego (gł. za pośrednictwem Internetu), zwykle aby udowodnić swoje umiejętności lub zaszkodzić przeciwnikowi (np. zablokowanie lub zmiana cudzych stron WWW) albo osiągnąć nielegalne korzyści materialne (np. kradzież numerów kart kredytowych z serwera sklepu internetowego) 

haking – uzyskanie nieautoryzowanego dostępu do systemu komputerowego  

haking etyczny – proces uzyskiwania dostępu do sieci albo systemu komputerowego w sposób umożliwiający znalezienie luk bezpieczeństwa albo wad oprogramowania i ich wyeliminowania w celu wzmocnienia bezpieczeństwa przechowywanych w systemie danych  

hakować – uzyskiwać nieautoryzowany dostęp do sieci albo systemu komputerowego poprzez obejście lub oszukanie zabezpieczeń; włamanie do sieci lub systemu komputerowego   

hashtag – słowo lub wyrażenie poprzedzone symbolem # [z ang. hash ] bez użycia spacji, będące formą znacznika umożliwiają grupowanie wiadomości, za pomocą którego można wyszukać w Internecie komunikaty, w których zawarto dany hasztag 

hejt – obraźliwy lub agresywny komentarz zamieszczony w Internecie; mowa nienawiści 

hejter, hejterka, hejterzy – osoba lub osoby uprawiające hejt, używające mowy nienawiści w Internecie 

hiperłącze [także hyperlink lub pot. link] – pojedyncze słowo, fraza, albo grafika, po kliknięciu którego użytkownik przenoszony jest do innego dokumentu, strony internetowej lub też określonego miejsca w tym samym dokumencie 

hipertekst 

1. metoda wyświetlania informacji w postaci zbioru powiązanych ze sobą stron, zawierających tekst, ikony, rysunki, zdjęcia itp. 

2. sposób pisania tekstu i łączenia go ze sobą za pomocą hiperłączy, które wyglądają jak podkreślony tekst- po kliknięciu na nim klikający zostaje przeniesiony na inną, często związaną tematycznie stronę 

najczęściej stosowany na stronach www 

historia przeglądania – informacje zapisywane przez przeglądarkę internetową na komputerze, kiedy przeglądasz zasoby sieci Web. Mogą to być informacje wprowadzone w formularzach, hasła i odwiedzone witryny 

hotspot – punkt dostępu do sieci bezprzewodowej, umożliwiający za jego pośrednictwem połączenie z Internetem 

homepage – zobacz strona domowa   

host   

1. dowolne urządzenie posiadające własny adres IP, podłączone do sieci komputerowej i uczestniczące w przesyłaniu, udostępnianiu, wymianie danych za pomocą protokołu komunikacyjnego 

2. komputer centralny, komputer macierzysty: komputer włączony do Internetu połączeniem stałym, mający stały adres, udostępniający swoje usługi użytkownikom łączącym się ze swoich komputerów (zdalnych terminali) 

hosting – udostępnianie usług informatycznych 

HTML – ang. HyperText Markup Language, inform. język programowania używany do opisu informacji hipertekstowej (hipertekst) w sieci Internet; umożliwia tworzenie stron w sieci WWW 

HTTP [z ang. Hypertext Transfer Protocol] [wym. ha-te-te-pe] – nieszyfrowany protokół komunikacyjny używany przy dostępie do stron WWW i umożliwiający oglądanie stron WWW 

HTTPS [z ang. Hypertext Transfer Protocol Secure]  – szyfrowana i dlatego uważana za bezpieczną wersja protokołu HTTP  

I  

identyfikacja użytkownika – ustalenie tożsamości użytkownika na podstawie danych identyfikacyjnych takich jak np. nazwa użytkownika [login], hasło, itp. w celu udostępnienia konkretnych zasobów  

identyfikator użytkownika – symboliczne oznaczenie konta użytkownika w systemie komputerowym 

ikona – inform. graficzny symbol wyświetlany na monitorze komputera, stanowiący część graficznego interfejsu użytkownika; w systemach operacyjnych lub programach komputerowych: obrazek symbolizujący program, plik lub operację 

incognito [tryb przeglądarki] – pozwala przeglądać Internet z zachowaniem prywatności bez zapisywania w historii przeglądania odwiedzanych stron, fraz używanych w wyszukiwarce, wpisywanych loginów i haseł, informacji podawanych w formularzach oraz plików cookies 

influencer – w świecie mediów społecznościowych osoba, która dzięki swojemu zasięgowi jest w stanie oddziaływać na ludzi, z którymi posiada trwałe relacje 

instalator – pomocniczy program komputerowy umożliwiający zainstalowanie plików stanowiących bazę programu głównego  

instalować – wgrywanie na dysk twardy komputera nowego programu 

interaktywny – o programie komputerowym, sprzęcie elektronicznym itp.: odbierający informacje od użytkownika i reagujący na nie 

interaktywny film – fabularna gra komputerowa złożona ze scen filmowych wymagających udziału użytkownika programu 

interfejs, interface [ wym. interfejs]  

1. zasady łączenia ze sobą i współpracy dwóch różnych urządzeń lub programów; też: urządzenie lub program realizujące te zasady 

2. zestaw sprzętu lub oprogramowania służący do połączenia kilku części komputera (w tym wypadku i. jest też zw. złączem) lub kilku programów, mających różne charakterystyki 

interfejs użytkownika – część programu obsługująca komunikację między nim a użytkownikiem; program umożliwiający współpracę użytkownika z oprogramowaniem komputera 

internauta – potocznie używane określenie osoby systematycznie korzystającej z Internetu 

Internet [obecnie dopuszczalna pisownia także internet ] – ogólnoświatowa sieć komputerowa 

Internet Explorer – przeglądarka internetowa firmy Microsoft 

Internet mobilny [bezprzewodowy] – sposób dostępu do sieci internetowej z poziomu urządzeń przenośnych np. telefonu komórkowego, smartfona, tabletu, itp.  

Internet rzeczy [z ang. skrót IoT ] – koncepcja, zgodnie z którą jednoznacznie identyfikowalne przedmioty mogą pośrednio albo bezpośrednio gromadzić, przetwarzać lub wymieniać dane za pośrednictwem instalacji elektrycznej albo sieci komputerowej [najczęściej bezprzewodowej]; definicja internetu rzeczy zawiera w sobie współczesne telefony, kamery, czujniki ruchu, stacje pogodowe, zmywarki do naczyń, pojazdy, maszyny przemysłowe, itp.  

Internet stacjonarny – tradycyjny sposób dostępu do sieci internetowej za pomocą linii telefonicznej lub stałego łącza światłowodowego 

intranet – wewnętrzna sieć danej firmy, wykorzystująca programy i rozwiązania techniczne opracowane dla Internetu 

IP [z ang. Internet Protocol; wym. aj pi] protokół komunikacyjny używany powszechnie w Internecie w celu nawiązywania połączenia między uczestnikami komunikacji  

J 

Java – jeden z najpopularniejszych języków programowania do tworzenia aplikacji komputerowych oraz aplikacji webowych  

JavaScript – skryptowy język programowania najczęściej stosowany na stronach internetowych do tworzenia elementów interaktywnych oraz graficznych z elementami animacji takich jak formularze, ruchome bannery, itp.

K 

karta przeglądarki – element okna przeglądarki, w którym jest otwarta jedna strona www 

karta sieciowa [z ang. NIC] – element podzespołu komputera służący do odbierania i wysyłania pakietów danych w sieci komputerowej; każda taka karta posiada swój unikatowy adres fizyczny – MAC [z ang. Media Access Control] nadawany w momencie produkcji karty sieciowej 

klient – komputer lub program korzystający z usług serwera 

klient poczty elektronicznej – program zainstalowany na komputerze użytkownika i umożliwiający obsługę poczty elektronicznej [odbieranie i wysyłanie wiadomości, zarządzanie wiadomościami, itp.] 

klikać – nacisnąć klawisz myszy komputerowej, aby uruchomić program komputerowy lub wydać określone polecenie 

kod ASCII – kod przyporządkowujący liczby z zakresu 0-127 literom alfabetu angielskiego, cyfrom, znakom przestankowym i innym symbolom oraz poleceniom sterującym 

kod QR [z ang. Quick Response; wym, ku ar] – kwadratowy dwuwymiarowy kod graficzny, w którym nośnikiem danych są jasne i ciemne moduły służące do zapisywania znaków numerycznych oraz alfanumerycznych z alfabetu arabskiego, greckiego, hebrajskiego, japońskiego i cyrylicy; do odczytania zakodowanego tekstu używa się specjalnych czytników kodu QR 

kod UTF-8 – uniwersalny system kodowania Unicode, najczęściej wykorzystywany w komunikacji sieciowej 

komunikator internetowy [z ang. instant messenger (IM)] – program komputerowy pozwalający na przesyłanie natychmiastowych komunikatów poprzez sieć komputerową wraz z informacją o dostępności użytkowników służący do prowadzenia bezpośredniej konwersacji 

konfiguracja – ustawienie parametrów potrzebnych do pracy programu komputerowego lub urządzenia połączonego z komputerem 

kontent strony www – prezentowana użytkownikowi zawartość strony internetowej  

konto pocztowe – fragment serwera pocztowego, w którym przechowywane są e-maile użytkownika 

konto użytkownika 

1. prawa dostępu do zasobów sieci komputerowej, przydzielone danej osobie o określonym identyfikatorze użytkownika 

2. prawo dostępu do zasobów sieci komputerowej przydzielone danej osobie  

L 

lajk – w Internecie: oznaczenie postu świadczące, że się nam on podoba lub że się z nim zgadzamy 

lajkować – oznaczać coś lejkiem  

LAN – [z ang. Local Area Network] lokalna sieć komputerowa – sieć komputerowa łącząca komputery na określonym niewielkim obszarze [np. w szkole, biurze, laboratorium] 

link – element dokumentu elektronicznego łączący jego fragmenty lub odsyłający do innego dokumentu 

login – identyfikator użytkownika podawany podczas rozpoczynania pracy z systemem komputerowym 

LTE [z ang. Long Term Evolution; wym. el te e] – nowoczesna generacja Internetu dostarczanego za pomocą masztów telefonii komórkowej; szybki Internet mobilny 

Ł 

łącze internetowe – sposób realizacji połączenia z siecią internetową dla danego urządzenia [np. stałe łącze internetowe]  

łączyć się z Internetem [w przypadku Internetu mobilnego] – ustanawiać zdalne połączenie z najbliższym punktem dostępu, za pośrednictwem którego można odbierać i wysyłać pakiety danych na urządzeniach mobilnych 

M 

mailing [wym. mejling ] 

1. e-maile zawierające oferty, reklamy, katalogi itp. 

2. wysyłka e-maili zawierających oferty, reklamy, katalogi itp. do dużej grupy odbiorców 

małpa – znak @, będący skrótem angielskiego at, używany w adresach internetowych 

mapa strony internetowej – plik w formacie xml [najczęściej o nazwie sitemap.xml] zawierający opis struktury strony oraz zbiór wszystkich adresów URL podstron należących do danej witryny; pomaga w indeksowaniu i poruszaniu się po stronie potencjalnemu użytkownikowi strony 

mapy Google – serwis internetowy udostępniający zdigitalizowane mapy, zdjęcia terenu, budynków oraz innych obiektów w terenie, zdjęcia natężenia ruchu ulicznego w czasie rzeczywistym, itp. wyposażony w liczne funkcje interaktywne umożliwiające np. planowanie trasy przejazdu  

media społecznościowe – część zasobów internetowych takich jak portale lub serwisy www służące do wymiany komunikacji pomiędzy użytkownikami na zasadzie dialogu; mediami społecznościowymi są np. Facebook, Twitter, Instagram czy LinkedIn 

mem – chwytliwa porcja informacji, zwykle w formie krótkiego filmu, obrazka lub zdjęcia, na którym umieszczono jakiś tekst, rozpowszechniana w Internecie 

menu – obiekt na ekranie, stanowiący część graficznego interfejsu użytkownika, złożony z listy pozycji, które zwykle określają polecenia do wykonania lub obiekty do przetwarzania 

modem – urządzenie elektroniczne umożliwiające komunikację między komputerami za pośrednictwem publicznej komutowanej sieci telefonicznej 

moderator  

1. osoba przyznająca głos w grupie dyskusyjnej moderowanej lub na liście dyskusyjnej 

2. osoba, która kieruje dyskusją i czuwa nad jej właściwym przebiegiem, zwłaszcza w mediach 

N 

nawigować – poruszając myszką lub za pomocą myszki lub przycisków na klawiaturze poruszać się po stronie internetowej lub przemieszczać się między stronami www 

nazwa użytkownika – unikalna nazwa, która jednoznacznie identyfikuje danego użytkownika w sieci, wymagana podczas rejestracji użytkownika w serwisach www oraz przy logowaniu do konta użytkownika 

netizen [z ang. network + citizen ] – obywatel sieci, obywatel świata cyfrowego, obywatel Internetu, członek światowej społeczności internetowej   

newsletter [wym. ńjusleter ] – biuletyn rozsyłany za pomocą poczty elektronicznej 

nick [także z ang. nickname] – pseudonim używany w Internecie np. przez użytkowników forów lub grup dyskusyjnych  

O 

odświeżyć stronę www – załadować ponownie zawartość strony [następuje aktualizacja zawartości strony]; ponowne wczytać zawartość danego okna lub strony internetowej 

offline, off-line, off line [wym. oflajn] – tryb pracy, podczas którego komputer lub urządzenie działa w odłączeniu od sieci, komputera głównego itp. 

okno przeglądarki – prostokątny obszar, który widzi użytkownik po otwarciu przeglądarki internetowej; posiada własną ramkę z elementami pozwalającymi na wyszukiwanie, otwieranie oraz przeglądanie stron internetowych takie jak: pasek menu, pasek kart, pasek adresowy, pasek wyszukiwania, zakładki [ulubione] oraz wewnątrz ramki obszar z zawartością strony internetowej; można otworzyć wiele okien przeglądarki jednocześnie a w każdym oknie wiele kart  

online, on-line [wym. onlajn] – dokonywany za pośrednictwem sieci komputerowej, głównie Internetu 

P 

pasek przeglądarki – element okna przeglądarki decydujący o jej funkcjonalności oraz umożliwiający wyszukiwanie oraz przeglądanie treści dostępnych w Internecie, otwieranie stron www, dodawanie i organizację ulubionych stron, itp.  

pasek przewijania – pasek znajdujący się u dołu lub po prawej stronie ekranu komputera, umożliwiający przesuwanie zawartości okna w wybranym przez użytkownika kierunku 

pobrać plik z Internetu – zapisać na dysku urządzenia [komputer, tablet albo smartfon] plik dostępny w Internecie; można w ten sposób zapisywać całe strony internetowe lub tylko ich wybrane elementy tekstowe albo graficzne, dokumenty PDF, programy i aplikacje, itp.   

poczta elektroniczna 

1. technika przesyłania wiadomości w postaci elektronicznej, zwykle z wykorzystaniem sieci komputerowej 

2. informacje wysłane lub otrzymane dzięki temu systemowi 

podcast [także w wersji spolszczonej podkast ] – internetowa publikacja w formie audycji najczęściej w odcinkach, z których każdy jest poświęcony konkretnemu tematowi; każdy jeden podcast stanowi odrębną audycję i można go słuchać w dowolnym momencie a przekaz podcastu jest dostępny i zrozumiały dla użytkowników bez odwoływania się do znajomości innych odcinków serii  

podpis cyfrowy – sposób poświadczania autentyczności podmiotu oparty na infrastrukturze kluczy publicznych używających identyfikatora cyfrowego potwierdzonego certyfikatem uzyskanym od zaufanego urzędu certyfikacji;  
uwierzytelnianie tożsamości osoby podpisującej odbywa się w oparciu o certyfikowany identyfikator cyfrowy; podpis cyfrowy musi spełniać wszystkie wymagania określone przepisami prawa  

podpis elektroniczny – ogólne określenie procesu elektronicznego wskazującego zgodę na umowę lub potwierdzającego akceptację pewnych informacji; do uwierzytelnienia tożsamości osoby używającej podpisu elektronicznego stosuje się popularne narzędzia takie jak adres e-mail, identyfikator użytkownika w przedsiębiorstwie albo kod PIN generowany automatycznie lub otrzymywany przez telefon 

pop-up [z ang.  wyskakujące okienko] – funkcja stron WWW, powodująca automatyczne otwarcie nowego niezależnego okienka albo karty w przeglądarce internetowej; pop-upy z reguły zawierają treści reklamowe, ostrzeżenia lub inne komunikaty 

port 

1. popularna nazwa magistrali łączącej jednostkę centralną komputera z urządzeniami peryferyjnymi (np. p. szeregowy, p. równoległy); również rejestr sterownika urządzeń peryferyjnych, dostępny na magistrali komputera pod ustalonym numerem 

2. złącze elektroniczne w komputerze, umożliwiające przepływ danych między komputerem a urządzeniami peryferyjnymi 

port HTTPS – port protokołu HTTPS służący do wysyłania i odbierania szyfrowanych komunikatów pomiędzy uczestnikami komunikacji w Internecie  

portal internetowy – witryna internetowa o charakterze komercyjnym, udostępniająca indywidualnym użytkownikom różnorodne informacje i usługi takie jak np. informacje z ostatniej chwili, serwis giełdowy, program telewizyjny, informacje o pogodzie ogłoszenia itp.; portal zawiera zwykle wyszukiwarkę, hiperodnośniki do innych witryn i stanowi rodzaj bramy do sieci www   

post 

1. wpis na forum internetowym lub grupie dyskusyjnej mający charakter komentarza, odpowiedzi 

2. odcinek bloga lub artykuł na blogu dotyczący jednego tematu 

postować – zamieszczać wpisy w formie postu na forum internetowym albo blogu 

pozycjonowanie [także z ang. SEO] – różne działania mające na celu podwyższenie pozycji strony internetowej w wynikach wyszukiwania Google np. edycji kodu źródłowego strony www w taki sposób, aby była ona przyjazna dla wyszukiwarek 

profil – część serwisu społecznościowego zawierająca informacje o użytkowniku 

protokół – zbiór reguł określających procedury, wg których ma następować wymiana informacji i współpraca różnych elementów systemu komputerowego (programów oraz urządzeń komputerowych) 

protokół komunikacyjny – zestaw uzgodnień określających sposób nawiązywania i prowadzenia komunikacji w sieci komputerowej oraz w cyfrowej sieci telekomunikacyjnej 

protokół transmisji – protokół definiujący zasady wymiany danych w sieci komputerowej. 

przeglądarka internetowa – program do przeglądania stron www (np. Chrome, IE, Edge, Firefox, Safari; obecnie często łączy fukcje wyszukiwarki internetowej  

przycisk na stronie internetowej [także z ang. button ] – specjalne pole na ekranie komputera w niektórych programach, które reaguje na dotknięcie za pośrednictwem przycisków na klawiaturze komputera albo za pomocą myszki 

Q 

QR kod – zobacz kod QR 

R 

ramka – element umożliwiający organizację rozbudowanych stron www, który umożliwia wczytanie zawartości innych stron www w jednym dokumencie HTML   

rejestracja użytkownika – proces tworzenia konta użytkownika w serwisie internetowym lub witrynie www umożliwiający dostęp do dodatkowych zasobów  

robot internetowy [także robot txt, robot indeksujący, crawler, Googlebot ] – program komputerowy używany przez wyszukiwarki internetowe do zbierania informacji o strukturze i zawartości stron internetowych w celu odpowiedniego zaindeksowania strony, monitorowania zmian wprowadzanych na stronie [np. zmiana adresu strony] oraz tworzenia kopii stron   

router [wym. ruter], ruter – aktywne urządzenie w sieci komputerowej, decydujące, jaką drogą mają być przesyłane dane 

rozszerzona rzeczywistość – [z ang. Augmented Reality (AR)] – system informatyczny łączący świat rzeczywisty z generowanym komputerowo trójwymiarowym obrazem, np. obraz z kamery, na który nałożona jest generowana w czasie rzeczywistym grafika 3D 

S 

serwer  

1. komputer lub program przeznaczony do obsługi użytkowników przez udostępnianie ich komputerom swoich zasobów i wykonywanie otrzymanych poleceń 

2. program świadczący pewne usługi (np. udostępnianie plików, obsługa drukarek) na rzecz innych programów-klientów 

serwer DNS – serwer tłumaczący adresy IP na symboliczne adresy internetowe, wchodzący w skład systemu nazw domeny 

serwer proxy – serwer pośredniczący w transmisji danych między klientem a Internetem 

serwer wideo – serwer udostępniający dane wideo w postaci strumieni 

serwer www – serwer udostępniający strony www i wykonujący programy usługowe do obsługi tych stron (np. służące do akceptowania danych z formularzy) 

serwis internetowy – zbiór stron internetowych i innych dokumentów udostępnianych w Internecie z jednego adresu domenowego za pośrednictwem usługi www np. www.wp.pl 

serwis www – zobacz powyżej serwis internetowy 

sieć – w potocznym rozumieniu to Internet, rzadziej sieć komputerowa   

sieć internetowa – sieć komputerowa o zasięgu ogólnoświatowym  

sieć komputerowa – zespół oddalonych od siebie komputerów, urządzeń peryferyjnych, a także urządzeń o specjalnych funkcjach, połączonych liniami transmisji danych oraz oprogramowanie wykorzystywane w tej sieci; umożliwia przekazywanie informacji oraz udostępnianie zasobów pomiędzy podłączonymi do niej urządzeniami 

sklep internetowy – forma handlu elektronicznego; serwis lub witryna www umożliwiające kupowanie i sprzedaż produktów w Internecie    

skrypt – prosty program komputerowy składający się z ciągu poleceń systemu operacyjnego lub instrukcji uruchamiających inne programy 

spam – niepożądana informacja wysyłana za pośrednictwem poczty elektronicznej 

spammer, spammerka, spamerzy – osoba lub osoby wysyłające spam 

spamować – rozsyłać spam np. za pośrednictwem poczty elektronicznej, czatów lub grup dyskusyjnych 

społeczność Internetu – ogół użytkowników Internetu aktywnie udzielających się na forach internetowych, grupach dyskusyjnych, w mediach społecznościowych, blogach, itp.  

streaming – sposób dostarczania informacji multimedialnej do użytkownika w sposób nieprzerwany; transmisja skompresowanych danych multimedialnych przez Internet 

strona domowa (home page) – początkowa strona witryny; najczęściej w postaci katalogu lub spisu treści i pozwala na przechodzenie do pozostałych stron witryny 

strona www – dokument hipertekstowy będący połączeniem tekstu, grafiki, animacji i dźwięku napisany w języku HTML i wyświetlany za pomocą przeglądarki www; zawartość widoczna w oknie przeglądarki www po wpisaniu w niej adresu internetowego  

subskrypcja – [na stronach www] mechanizm pobierania adresów e-mail od użytkowników w celu zapisania ich do bazy danych; adresy e-mailowe są następnie używane do wysyłania określonych informacji np. newslettera czy ofert handlowych; odmianą subskrypcji internetowej jest subskrypcja kanału w serwisie YouTube, która służy do tego, aby na bieżąco informować o nowym wideo opublikowanym na subskrybowanym kanale co znacząco ułatwia śledzenie interesujących użytkownika treści 

subskrybent – osoba, która dokonała subskrypcji kanału i jest jego aktywnym odbiorcą  

surfować (także surfować po Internecie/ internecie) – spędzać czas na przeglądaniu stron internetowych  

szerokie pasmo [także światłowód, szybki Internet, światłowodowy Internet] – pasmo internetowe najczęściej światłowodowe pozwalające na przesyłanie znacznych ilości danych z dużą szybkością 

sztuczna inteligencja – zobacz AI 

Ś 

światłowód  

1. włókno szklane przewodzące światło, używane do przesyłania informacji 

2. potocznie – o szybkim Internecie dostarczanym za pomocą światłowodu 

T 

tag – napis rozpoczynający i kończący każdy element tekstu, zawierający zakodowaną informację o logicznej lub typograficznej strukturze tekstu, umożliwiający jego późniejsze przetworzenie 

tagować – tagować inform. wstawiać tagi do tekstu 

TCP/IP [ang. Transmission Control Protocol/Internet Protocol ] – najpopularniejsze protokoły komunikacyjne dla sieci komputerowych uczestniczące w nawiązywaniu polączenia pomiędzy uczestnikami komunikacji internetowej  
[protokół IP] oraz transferu danych podzielonych na pakiety oraz kontroli poprawności transferu każdego pakietu  
[TCP ]  

technologia Flash – technologia komputerowa wykorzystywania do tworzenia interaktywnych stron internetowych 
oraz animacji graficznych 

technologia 4G – zobacz LTE  

technologia 5G – technologia mobilna piątej generacji; standard przesyłania danych w sieci komórkowej o zwiększonych parametrach wydajnościowych – ma być niezawodna, stabilna i znacznie szybsza niż sieć w aktualnie dostarczanym standardzie 4G; obecnie w fazie planowania i pierwszych wdrożeń przede wszystkim w Chinach; 5G pozwoli na popularyzację nowoczesnych technologii takich jak Internet rzeczy, inteligentny dom, rzeczywistość rozszerzona, rzeczywistość wirtualna, itd.  

telemedycyna – dział medycyny zajmujący się wykorzystaniem technologii telekomunikacyjnych i teleinformatycznych m.in. do wykonywania zabiegów operacyjnych 

token – generator kodów jednorazowych służący do uwierzytelniania transakcji internetowych, najczęściej stosowany w bankowości internetowej  

transfer danych – przesyłanie danych np. między dwoma komputerami, pomiędzy komputerem a serwerem za pośrednictwem przeglądarki internetowej  

transfer plików – przesyłanie plików między dwoma lub więcej uczestnikami – np. między komputerami lub między serwerem a komputerem  

troll internetowy – użytkownik Internetu, którego działania poprzez publikację kontrowersyjnych lub obraźliwych treści są obliczone na wywołanie w odbiorcach silnych negatywnych emocji 

trolling – działania użytkownika Internetu mające na celu wywołanie w odbiorcach silnych negatywnych emocji  

trollować – uprawiać trolling w Internecie najczęściej na forach lub w grupach dyskusyjnych 

U 

URL adres strony internetowej zapisany w postaci ciągów liter oddzielonych kropkami, spacjami, podreślnikami, ukośnikami itd. (adres internetowy, adres www, adres strony www) np. https://www.wp.pl 

Uwierzytelnianie – proces polegający na potwierdzeniu zadeklarowanej tożsamości podmiotu biorącego udział w procesie komunikacji. Celem uwierzytelniania jest uzyskanie określonego poziomu pewności, że dany podmiot jest w rzeczywistości tym, za którego się podaje. 

uwierzytelnienie – proces polegający na weryfikacji zadeklarowanej tożsamości podmiotu biorącego udział w procesie komunikacji; prowadzi do potwierdzenia lub odrzucenia prawdziwości zadeklarowanej tożsamości  

V 

vlog – internetowy pamiętnik z amatorskimi nagraniami wideo 

vloger, vlogerka, vlogerzy – osoba tworząca vloga, publikująca posty w postaci nagrań wideo na vlogu 

VOD – wideo na żądanie, inform. planowany system udostępniający widzowi program (przede wszystkim filmy fabularne) zgodnie z jego życzeniem 

voicebot – program komputerowy wykorzystujący interfejs głosowy do komunikowania się z użytkownikiem np. asystent głosowy Google albo boty telefoniczne obsługujące w sposób automatyczny połączenia przychodzące i wychodzące 

W 

WAN [z ang. Wide Area Network; rozległa sieć komputerowa] – sieć komputerowa znajdująca się na obszarze wykraczającym poza miasto, kraj lub kontynent 

webcast – prezentacja wideo [dźwięk, obraz a czasem także tekst] odbywająca się za pośrednictwem przeglądarki internetowej w czasie rzeczywistym [tzn. na żywo] 

wi-fi – zestaw standardów określających budowę i działanie bezprzewodowych sieci komputerowych; potocznie pod tym pojęciem rozumie się bezprzewodowy dostęp do Internetu 

Wikipedia – wielojęzyczna encyklopedia internetowa działająca zgodnie z zasadą otwartej treści, tworzona przez wolontariuszy zgodnie z zasadami funkcjonowania Wikipedii; treści z Wikipedii można cytować na zasadach ogólnych oraz licencji CC BY-SA 3.0 i 4.0 

wirtualna rzeczywistość [z ang. VR – Virytal Reality ] – sztuczna, trójwymiarowa przestrzeń, w której funkcjonuje grający w grę komputerową 

wirtualny – wykreowany na ekranie komputera, telewizora, ale tak realistyczny, że wydaje się rzeczywisty 

witryna www – grupa stron WWW połączonych ze sobą za pomocą hiperłączy i posiadająca stronę główną 

World Wide Web (skrót: WWW lub www) – zobacz wyżej definicję www 

wtyczka – plugin – plug-in [wym. plagin] inform. «dodatkowy program rozszerzający możliwości innego programu» 

www [ z ang. World Wide Web] 

1. ogólnoświatowa sieć komputerowa; globalny system ogólnodostępnych serwerów WWW udostępniający użytkownikom sieci dokumenty składające się z wzajemnie powiązanych ze sobą stron redagowanych za pomocą języka HTML 

2. usługa internetowa polegająca na udostępnianiu dokumentów elektronicznych zawierających łącza do innych podobnych dokumentów 

3. element adresu strony internetowej 

wyszukiwarka – witryna WWW umożliwiająca wyszukiwanie stron WWW zawierających podane słowa kluczowe 

Y 

YouTube – serwis internetowy założony w lutym 2005 roku, który umożliwia bezpłatne zamieszczanie filmów, które inni użytkownicy serwisu mogą oglądać, oceniać, komentować oraz subskrybować; dla chętnych istnieje możliwość przekazywania wsparcia finansowego dla swoich ulubionych twórców 

youtuber, youtuberka, youtuberzy [wym. jutuber] – osoba lub osoby prowadzące ogólnodostępny (często także cieszący się popularnością) kanał na YouTube; osoba lub osoby zajmujące się tworzeniem i umieszczaniem produkcji audiowizualnych w serwisie internetowym YouTube  

Z 

zakładka – stosowane w przeglądarkach WWW oznaczenie ulubionych stron 

zakupy online, zakupy internetowe – zakupy dokonywane w sklepie internetowym za pośrednictwem sieci internetowej 

załącznik do listu elektronicznego – część listu elektronicznego zawierająca oddzielne pliki; starsze systemy obsługi poczty elektronicznej nie rozpoznają załączników 

zapora [z ang. firewall] – usługa, urządzenie albo program kontrolujące połączenie komputera z Internetem; może blokować niepowołany dostęp do komputera z sieci publicznych a także dostęp niektórych programów do Internetu zgodnie z ustawieniami użytkownika  

zasięg – dostęp do Internetu mobilnego na danym obszarze; zasięg Internetu mobilnego może być dobry lub słaby w zależności od wielu czynników np. pogody, ukształtowania terenu, itp.  

Ź 

źródło strony internetowej – kod źródłowy, w jakim została napisana strona internetowa, który można wyświetlić w przeglądarce internetowej