fbpx

Kierunki rozwoju IT w odniesieniu do branży medycznej

Fot. pexels.com

Kierunki rozwoju IT w odniesieniu do branży medycznej – opracowanie aktualnej sytuacji na rynku

Autor: Barbara Kmiecik, Jakub Słowiński 

Seria: Ścieżki rozwoju w IT

Rozwój naszej cywilizacji podyktowany był wielkimi zmianami jakie zachodziły na drodze ewolucji technicznej. Nie bez powodu zaryzykować można stwierdzenie, że od epoki koczowniczych ludów do czasów obecnych staliśmy się nowym gatunkiem człowieka. Tym, co obecnie dyktuje tempo zmian jest rynek pracy. Z jednej strony podlega on wpływom wielu czynników, ale też sam nieustannie, jak wspomniano, jest bodźcem do dalszej ewolucji naszego świata. Jedną z branż rynku, do tego najbardziej rozwijającą się na świecie, jest szeroko pojęta technologia informacyjna (IT, z ang. Information technology). Spośród wielu czynników kształtujących ten rozwój, w tym omówieniu wymienimy 3 z nich: klimat, epidemie i choroby cywilizacyjne oraz sytuację polityczną. Czynniki te, choć pozornie odległe, są ze sobą ściśle zazębione.  

Zmiany globalnego klimatu są oczywiste i zauważalne od wielu lat a skutki, niezależnie od ich źródła są dziś odczuwalne dla wielu z nas. Technologie stosowane dotychczas okazują się mało wydajne, materiały i związane z nimi odpady trudne do wyeliminowania lub utylizacji. Produkcja i nadprodukcja wielu zasobów i związane z tym powolne wyczerpywanie bogactw naturalnych niejako zmuszają do poszukiwania nowych dróg rozwoju.  

Dotychczasowy rozwój, mimo pewnych słabości i braków, podniósł jakość naszego życia do poziomu nieporównywalnego w żaden sposób do warunków w jakich egzystowali nasi przodkowie. Przesuwając granicę przeżycia coraz dalej jednocześnie naraziliśmy się na wpływy, które istotnie kształtują całe nasze życie. Taką wątpliwą zdobycz stanowią choroby cywilizacyjne i wybuchające co jakiś czas epidemie. Towarzyszący nam obecnie koronawirus diametralnie zmienił oblicze naszego dotychczasowego życia, przeobraził przestrzeń, ograniczył możliwości pracy i rozwoju. Zmianom poddawane są nasze przyzwyczajenia i prawo. W krótkim okresie czasu trend ten ogarnął wszystkie rejony świata i obszary gospodarki.  

Tak szybkie, globalne zmiany pociągnęły za sobą przekształcenia we współczesnej polityce na poziomie zbliżonym do konfliktu zbrojnego. Zamknięte granice, wprowadzone obszary kwarantanny czy redukcja potencjału gospodarczego to widoczne dziś objawy wpływu wirusa na naszą działalność i nasze życie. Obecna sytuacja może być zarówno hamulcem jak i motorem nowych rozwiązań technologicznych. Wymienione czynniki nakierowują na nowe nieznane dotąd ścieżki rozwoju. Staniemy się przez to świadkami nowej rewolucji technicznej, tak w całości jak i w obszarze IT. Coraz częściej mówi się o cyfryzacji pewnych obszarów naszego życia. Ostatnie miesiące wskazują, że jest to, by zapewnić normalne funkcjonowanie, niemal niezbędne. W tej chwili szczególnie uwidacznia się potrzeba zdalnego zarządzania i kontrolowania sytuacji, co doskonale pokazuje obecna sytuacja w służbie zdrowia.  

Aktualnie IT w medycynie odgrywa rolę bardzo symboliczną. Kolejne etapy w cyfryzacji są od siebie odległe, a o ich integracji na razie można tylko pomarzyć.  Spowodowane jest to m.in. brakiem zaufania do nowych technologii jak i w przypadku rozwoju technologii w kierunku diagnostyki (np. badanie kończące się diagnozą postawioną przez program na podstawie wyników przeprowadzonych badań), strachem o utratę miejsca pracy. Mimo dużego rozwoju technologicznego nadal nie doszliśmy do momentu, w którym można byłoby polegać na decyzjach podejmowanych przez komputer, nawet w umiarkowanym zaufaniu. W przypadku błędnej decyzji komputera nie wiadomo kto miałby ponieść za nią odpowiedzialność – twórca algorytmu, osoba aplikująca ten algorytm do programu, a może producent sprzętu? Wobec czego, na tą chwilę nie ma możliwości, aby w najbliższym czasie lekarzy czy innych diagnostów zastąpił komputer, ponieważ regulacje prawne są niewystarczające. Prawdopodobnie pierwszym krajem, który uchwali jakieś ustawy w tej kwestii będą Stany Zjednoczone, ze względu na pojawiające się tam coraz częściej autonomiczne samochody osobowe (Tesla).   

 Mimo wszystko medycyna pod względem technologicznym jest słabo rozwijana. Większość nakładów finansowych idzie w kierunku wynalezienia nowych leków. Nowe pomysły związane z cyfryzacją tej dziedziny są najczęściej startupami, których przejście przez świat konsorcjów jest praktycznie niemożliwe. Do połowy 2020 roku można wymienić 3 firmy mające znaczy udział w IT HealthCare (GE 32%, Siemens 20%, Philips 18%,) - Tab.  1.  

Tab.  1 Firmy na świecie zajmujące się technologią medyczną 

NAZWA FIRMY OPIS DZIAŁALNOŚCI PRZYCHÓD W 2019 (109 $)
GE HealthCare   – Aparaty do PET, RTG, CT, MRI, EKG, USG, badania gęstości kości.  
– Monitorowanie pacjenta  
– Inkubatory,  
– systemy ochrony dróg oddechowych  
– technologia odkrywania leków i biofarmaceutyków  
– rozwiązania dla lekarzy i administratorów służby  
zdrowia (oprogramowanie)  
19,78
Siemens  
Healthineers  
– Angiografia i interwencyjne systemy rentgenowskie  
– Tomografię komputerową  
– Radioterapia onkologiczna  
– Diagnostyka laboratoryjna  
– Diagnostyka molekularna  
– Obrazowanie molekularne  
– Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego  
– Diagnostyka Point-of-Care  
– RTG  
– Oprogramowanie administracyjne  
14,5
Philips   – Informatyka kliniczna  
– Systemy obrazowania  
– Przewody i cewniki do kardio / naczyniowego RTG  
– Tomografia komputerowa  
 - Fluoroskopia  
– Rezonans magnetyczny (MRI)  
– Mammografia  
– Medycyna nuklearna i PET  
– Radiografia  
– Ultradźwięk  
– Monitorowanie diagnostyczne  
– Oprogramowanie  
N/A

Pozostałe 30% stanowią wszelakiego rodzaju startupy, które pozwalają na szacowanie kierunku rozwoju usług medycznych.  

W Tab.  2 przedstawiono jedne z najważniejszych i najbardziej znaczących startupów na świecie:  

NAZWA OFEROWANE USŁUGI LINK
Tempus   Medycyna spersonalizowana, przechowywanie  danych,  personalizacja leczenia i diagnostyki   https://www.tempus.com/ 
Flatiron Health   Przyspieszenie badań nad rakiem i poprawie opieki nad  pacjentami.   https://flatiron.com
VillageMD   Optymalizja pracy lekarza, mająca na celu spersonalizowaną opiekę nad pacjentem   https://www.villagemd.com/  
Collective Health   Zintegrowane rozwiązanie, które umożliwia samofinansującym się pracodawcom administrowanie planami, 
kontrolowanie kosztów i dbanie o swoich ludzi - wszystko  w jednym miejscu 
https://collectivehealth.com/  
Rally Health   Personalizacja usług dla pacjenta   https://www.rallyhealth.com   
Verge Genomics   Medycyna spersonalizowana, skupiająca się na  wnikliwej analizie danych pacjenta   https://www.vergegenomics.com  
Doximity    Profesjonalna sieć medyczna dla lekarzy   https://www.doximity.com/  

Powyższe dane sugerują, że w najbliższym czasie powinniśmy zauważać coraz więcej podmiotów medycznych związanych z personalizowanym podejściem do pacjenta. Trochę inaczej wygląda sytuacja w Polsce, która pod wieloma względami wyprzedza inne kraje pod względem rozwoju technologicznego – Tab.  3.  

Tab.  3 Najważniejsze startupy w Polsce 

NAZWA OFEROWANE USŁUGI LINK
Znany lekarz Oprogramowanie, które ułatwia zorganizowanie optymalnego przepływu pacjentów i ograniczenia odwoływanych wizyt.  
Pacjentom daje możliwość poznania opinii o konkretnych lekarzach oraz zarezerwowania wizyty przez Internet.   
https://www.docplanner.co
Infermedica Rozwiązania medyczne oparte na sztucznej inteligencji, które pomagają lekarzom w zapewnieniu skutecznej, bezpiecznej 
i niezawodnej opieki nad pacjentami  
https://infermedica.com  
StethoMe®   Pierwszy system wykrywający nieprawidłowości w układzie oddechowym- tzw. Bezprzewodowy stetoskop, do użytku przez pacjentów w warunkach domowych,  zastosowanie telemedyczne   https://stethome.com/pl  
Cancer center wspomaganie diagnostyki nowotworów przez AI (uczenie maszynowe)   https://cancercenter.ai/   
Intelliseq   Platforma usługowa do analizy danych genomowych   https://intelliseq.com   

Powyższe dane jednoznacznie sugerują, że w Polsce rozwój medycy idzie w stronę telemedycyny. Zaprezentowane startupy, nie skupiają się na medycynie ukierunkowanej na pacjenta tylko na większej dostępności do badań. Prawdopodobnie ma to związek z sytuacją służby zdrowia w naszym kraju.   Dodatkowo praca z danymi medycznymi nie jest prosta. Pracując z systemem informatycznym który przetwarza dane pacjentów mamy do czynienia z danymi wrażliwymi. Granice w jakich możliwa jest praca i dalsza obróbka danych wyznaczają ustawy. System prawny nie jest jednak ujednolicony i sprawny, co rodzi wiele trudności i komplikacji.  

Zaprezentowane startupy nie wskazują jednoznacznego kierunku rozwoju IT HealthCare. Z jednej strony każdy wie, że spersonalizowane leczenie powinno być standardem, a z drugiej dalej borykamy się z problemem dostępności badań. Obydwie strony jednoznacznie wskazują, że technologiczny rozwój medycyny na pewno będzie ściśle powiązany z rozwiązaniami inżynierskimi, wobec tego będzie konieczna jeszcze ściślejsza współpraca tych dwóch zawodów. Ze względu na przejście ze świata papierowego w świat cyfrowy konieczne będzie jednoczesne opracowanie nowych norm, porządkujących pewne kwestie. Aktualnie zajmuje się tym Komitet Techniczny Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ds. Informatyki zdrowotnej – ISO/TC 215.  

Powyższe informacje sugerują, że w zakresie IT HealthCare na pewno możemy spodziewać się rozwoju, związanego z diagnostyką na odległość, badań na odległość (za pomocą urządzeń przenośnych/mobilnych) czy operacji wykonywanych przez roboty. Skoro pomiary będą mogły być na odległość to należy się również spodziewać szpitali z salami do pomiarów funkcji życiowych pacjenta – bezkontaktowych. Podejmowanie decyzji – diagnoz z wykorzystaniem maszyn uczących się również jest w zasięgu ręki jak, gromadzenie danych medycznych i ustanowieniem dostępu do nich jedynie osobom uprawnionym.  

Zaprezentowane dane sugerują, że w najbliższej przyszłości należy się spodziewać rozwoju takich stanowisk pracy jak:  

  • Programista VR (wirtualna rzeczywistość) – ze względu na coraz bardziej skomplikowanie zabiegi oraz wyjście ze świata papierowego do cyfrowego. Studenci już teraz korzystają częściej z podręczników internetowych niż standardowych. O wiele łatwiej będzie im przyswoić wiedzę z VR niż kombinacji liter na stronie.  
  • Programista chmury/cloud developer – medycyna wiąże się z analizą dużej ilości danych, wobec czego przetwarzanie ich będzie wymagało coraz większej ilości obliczeń. Chmura zapewni płynność działania aplikacji.  
  • Programista ds. cyberbezpieczeństwa – dane medyczne, to dane wrażliwe. Należy się spodziewać, że ilość potrzebnych specjalistów umiejąca zabezpieczyć te dane będzie coraz większa.  

  • Programista systemów mikroprocesorowych – ich zapotrzebowanie wynika z rozwoju technologicznego, aplikacja musi otrzymywać skądś te dane. Wobec czego będą w coraz większym stopniu potrzebne osoby umiejące tak zaprogramować urządzenie, aby dawało jak najbardziej miarodajne wyniki.  
  • Inżynier oprogramowania – dane musza być przetwarzane, im więcej danych tym więcej będzie można z nich wyczytać. Wobec czego należy się spodziewać, że w najbliższym czasie będzie tworzona coraz większa ilość aplikacji analizująca te same informacje, ale na wiele sposobów.   
  • Programista baz danych – dane medyczne zbieramy przez całe życie. Będą one musiały być gdzieś gromadzone i przetwarzane.  
  • Devops Engineer - zaprezentowane startupy sugerują, że nowe zespoły będą interdyscyplinarne i będzie potrzebna osoba, która tym wszystkim będzie umiejętnie zarządzała.  
  • Tester oprogramowania – te osoby będą odpowiedzialne za gwarancje, że wszystko działa zgodnie z wymaganiami biznesowymi. 

  • Tester bezpieczeństwa – te osoby będą odpowiedzialne za gwarancje, że dane medyczne są bezpieczne – spełniają wymagane normy bezpieczeństwa. 
  • Tester oprogramowania medycznego – te osoby będą umiały określić, że oprogramowanie medyczne spełnia swoją funkcję.  
  • Analitycy danych – osoby umiejące określić korelacje pomiędzy danymi będą na wagę złota.  

W USA powstają już pierwsze certyfikacje dla osób zajmujących się IT HealthCare, ale o tym opowiemy w następnym artykule.   

Kierunki rozwoju IT w odniesieniu do branży medycznej
Przewiń do góry