Przedstawiamy słowniczek najpopularniejszych pojęć związanych z obsługą Internetu, opracowany przez Agnieszkę Lublin na podstawie Słownika Języka Polskiego PWN oraz Wikipedia.pl. Znajomość tych terminów pozwoli na pewniejsze poruszanie się w sieci oraz efektywniejsze wykorzystanie jej zasobów w pracy, nauce, rozrywce i codziennych sprawach.
A
Adblock – wtyczka do przeglądarek internetowych umożliwiająca blokowanie reklam na stronach internetowych.
Admin – osoba zarządzająca zasobami sieci komputerowej.
Administrator – osoba odpowiedzialna za nadzór nad funkcjonowaniem systemu informatycznego oraz jego użytkowaniem przez innych.
Adres IP – unikalny adres komputera w sieci Internet, w formacie Ipv4 składający się z czterech liczb oddzielonych kropkami, np. 192.168.27.198.
Adres strony internetowej – zobacz: adres URL.
Adres URL (adres www, adres internetowy) – unikalny adres każdej strony internetowej, np. www.onet.pl.
Adware – oprogramowanie rozpowszechniane za darmo, którego twórca zarabia na wyświetlaniu reklam sponsorowanych.
AI (sztuczna inteligencja) – dziedzina nauki badająca mechanizmy ludzkiej inteligencji oraz tworzenie systemów naśladujących inteligentne działania człowieka.
Alert – powiadomienie wyświetlane na ekranie komputera, zazwyczaj informujące o błędzie lub problemie z oprogramowaniem.
Algorytm – zestaw instrukcji określających sekwencję czynności, prowadzących do rozwiązania zadania; na algorytmach bazują programy komputerowe.
Apka – aplikacja mobilna, którą można pobrać na urządzenie mobilne.
Aplet – mały program, najczęściej napisany w JavaScript lub Java, stosowany na stronach internetowych.
Aplikacja – program komputerowy, który bezpośrednio komunikuje się z użytkownikiem i realizuje konkretne zadania wymagające dostępu do bazy danych.
Aplikacja webowa (sieciowa) – program uruchamiany w przeglądarce internetowej, działający na serwerze i dostarczający usługi użytkownikowi za pomocą sieci komputerowej.
Audiobook – książka nagrana w formacie audio, zazwyczaj w formacie MP3, przeznaczona do słuchania.
Autentykacja – zobacz: uwierzytelnienie.
Autoryzacja (upoważnienie) – proces przyznawania użytkownikowi, programowi lub procesowi odpowiednich uprawnień, np. dostępu do zasobów.
Autouzupełnianie – funkcja, która automatycznie uzupełnia często używane wyrazy lub frazy podczas ich wpisywania, przyspieszając wprowadzanie tekstu.
Awatar
- graficzna wizytówka użytkownika witryny, aplikacji lub gry komputerowej;
- postać graficzna reprezentująca realną osobę w świecie wirtualnym.
B
Ban – zablokowanie dostępu użytkownika do usługi internetowej, np. czatu lub forum, jako kara za niewłaściwe zachowanie, naruszanie regulaminu, spamowanie lub trollowanie.
Bankowość elektroniczna (e-banking) – usługa bankowa umożliwiająca klientom dostęp do konta i przeprowadzanie operacji finansowych przez Internet.
Banner – reklama na stronie internetowej, najczęściej w formie grafiki lub zdjęcia, która jest odnośnikiem do strony reklamodawcy.
Banować kogoś – zablokować komuś możliwość dalszej komunikacji w grupie dyskusyjnej lub mediach społecznościowych za pomocą bana.
Benchmark – program do testowania wydajności komputera.
Blog – internetowy dziennik prowadzony przez internautę na stronie WWW.
Bloger, blogerka, blogerzy – osoby prowadzące bloga.
Blogować – pisać i publikować treści na blogu.
Bot – zautomatyzowany program wykonujący zadania zamiast użytkownika.
Brama – urządzenie umożliwiające przesyłanie danych między lokalnymi sieciami komputerowymi (LAN), sieciami rozległymi (WAN), lub między siecią lokalną a komputerem głównym lub minikomputerem.
C
Cache (pamięć podręczna) – wydzielona część pamięci operacyjnej komputera, przechowująca najczęściej używane dane, co przyspiesza działanie programów.
Cache przeglądarki – pamięć podręczna na dysku komputera, gdzie przeglądarka internetowa przechowuje odwiedzone wcześniej strony WWW, co przyspiesza ich ładowanie.
Captcha – technika zabezpieczająca na stronach WWW, mająca na celu upewnienie się, że dane są przesyłane przez człowieka, np. rozpoznanie i wskazanie obiektu na obrazku.
Certyfikat cyfrowy (elektroniczny) – elektroniczne zaświadczenie, przyporządkowujące klucz publiczny do osoby składającej podpis elektroniczny, umożliwiające jej identyfikację.
Chatbot – program komputerowy prowadzący konwersację z użytkownikami, imitujący ludzkie zachowania, np. automatyzując odpowiedzi na powtarzające się pytania.
Ciasteczka (cookies) – pliki przesyłane przez serwer do komputera użytkownika, przechowujące informacje o aktywności na stronie internetowej.
Cold email – forma marketingu elektronicznego, polegająca na wysyłaniu ofert produktów lub usług potencjalnym klientom za pomocą e-maila.
Crawler – zobacz: robot internetowy.
Cyfrowy – związany z przetwarzaniem danych zapisanych w systemie binarnym (zero-jedynkowym).
Czat (chat)
- rozmowa przez Internet w formie pisemnej;
- miejsce na stronie internetowej umożliwiające prowadzenie takich rozmów.
Czyścić dane przeglądania – usuwanie z pamięci przeglądarki danych dotyczących odwiedzonych stron, takich jak cookies, historia przeglądania, zapamiętane hasła i elementy formularzy.
Czytnik grup dyskusyjnych (newsreader) – program do odczytywania artykułów z grup dyskusyjnych w systemie Usenet.
D
Digitalizacja – przekształcanie danych zapisanych na nośnikach analogowych lub drukowanych na postać cyfrową.
Domena internetowa
- grupa komputerów w sieci Internet oznaczona wspólną nazwą;
- element adresu internetowego, wskazujący na kraj lub rodzaj organizacji.
Domeny
- .com – domena komercyjna,
- .edu – domena edukacyjna,
- .gov – domena rządowa,
- .mil – domena wojskowa,
- .org – domena organizacji niedochodowej.
Domeny krajowe:
- .pl – Polska,
- .de – Niemcy,
- .nl – Holandia.
E
e-administracja, elektroniczna administracja – administracja publiczna wykorzystująca technologie informacyjne i komunikacyjne w celu poprawy jakości usług publicznych, zwiększenia demokratyzacji oraz budowania społeczeństwa informacyjnego.
e-book [wym. ibuk]
- Książka dostępna w wersji elektronicznej.
- Urządzenie umożliwiające odczytanie takiego tekstu.
e-business, e-biznes [wym. ibiznes] – Prowadzenie działalności gospodarczej przez Internet.
e-commerce [wym. ikomers] – Handel za pośrednictwem Internetu.
e-consulting [wym. ikonsulting, ikonsalting] – Udzielanie porad za pośrednictwem Internetu.
e-learning [wym. i-lerning albo e-lerning] – Nauka za pośrednictwem Internetu.
e-mail [wym. imejl]
- Adres internetowy użytkownika poczty elektronicznej.
- Wiadomość wysłana pocztą elektroniczną.
- Poczta elektroniczna.
emotikon (także smiley [wym. smajli]) – Prosty ideogram zbudowany ze znaków interpunkcyjnych (np. :-)), stosowany w poczcie i innych formach komunikacji elektronicznej; także każdy ideogram tego typu będący zapisem uczuć wyrażanych w mowie intonacją lub mimiką.
e-płatności – Płatności dokonywane za pośrednictwem Internetu.
e-społeczność – Pojęcie określające ogół użytkowników Internetu.
e-usługa – Usługa świadczona drogą elektroniczną przez sieć telekomunikacyjną (w tym także przez Internet) z wykorzystaniem technologii informacyjnej, której świadczenie jest zautomatyzowane i wymaga niewielkiego udziału człowieka.
F
FAQ [wym. fak] – Lista najczęściej zadawanych pytań wraz z odpowiedziami, sporządzona dla danej internetowej grupy dyskusyjnej, danego zagadnienia lub programu.
firewall – Zobacz zapora.
Flash – Zobacz technologia Flash.
fraza (także słowo kluczowe) – Słowo lub grupa słów, które razem z innymi opisują treść tekstu na potrzeby katalogów lub systemów wyszukiwania informacji.
FTP [z ang. File Transfer Protocol; czyt. ef-te-pe] – Protokół umożliwiający przesyłanie plików pomiędzy komputerami w sieci, często także nazwa programu do transferu plików.
G
Google – Amerykańskie przedsiębiorstwo z branży informatycznej, twórca i właściciel wyszukiwarki Google.
Google Analytics – Internetowe narzędzie do analizy statystyk serwisów WWW, udostępniane przez firmę Google.
googlować [wym. guglować], guglować – Przeszukiwać zasoby Internetu za pomocą wyszukiwarki Google.
grupa dyskusyjna
- Internetowa forma grupy dyskusyjnej, służąca do wymiany informacji i poglądów przy użyciu przeglądarki internetowej.
- Lista artykułów na temat określony przez założycieli grupy, przechowywana na specjalizowanym serwerze.
graficzny interfejs użytkownika (GUI) – Sposób komunikowania się człowieka z oprogramowaniem komputera, wykorzystujący obiekty wyświetlane na monitorze w trybie graficznym.
H
haker [ang.] –
- Początkowo: sprawny programista, potrafiący korzystać z nieudokumentowanych lub nieznanych powszechnie cech programów (np. systemu operacyjnego).
- Obecnie: osoba korzystająca z takich cech w celu włamania się do systemu komputerowego (głównie za pośrednictwem Internetu), zwykle aby udowodnić swoje umiejętności, zaszkodzić przeciwnikowi albo osiągnąć nielegalne korzyści materialne (np. kradzież numerów kart kredytowych z serwera sklepu internetowego).
haking – Uzyskanie nieautoryzowanego dostępu do systemu komputerowego.
haking etyczny – Proces uzyskiwania dostępu do sieci albo systemu komputerowego w celu znalezienia luk bezpieczeństwa lub wad oprogramowania i ich wyeliminowania w celu wzmocnienia bezpieczeństwa przechowywanych danych.
hakować – Uzyskiwać nieautoryzowany dostęp do sieci albo systemu komputerowego poprzez obejście lub oszukanie zabezpieczeń; włamanie do sieci lub systemu komputerowego.
hashtag – Słowo lub wyrażenie poprzedzone symbolem # (z ang. hash), bez użycia spacji, będące formą znacznika umożliwiającego grupowanie wiadomości, za pomocą którego można wyszukać w Internecie komunikaty, w których zawarto dany hasztag.
hejt – Obraźliwy lub agresywny komentarz zamieszczony w Internecie; mowa nienawiści.
hejter, hejterka, hejterzy – Osoba lub osoby uprawiające hejt, używające mowy nienawiści w Internecie.
hiperłącze [także hyperlink lub pot. link] – Pojedyncze słowo, fraza, albo grafika, po kliknięciu których użytkownik przenoszony jest do innego dokumentu, strony internetowej lub określonego miejsca w tym samym dokumencie.
hipertekst
- Metoda wyświetlania informacji w postaci zbioru powiązanych ze sobą stron, zawierających tekst, ikony, rysunki, zdjęcia itp.
- Sposób pisania tekstu i łączenia go ze sobą za pomocą hiperłączy, które wyglądają jak podkreślony tekst – po kliknięciu na nim użytkownik zostaje przeniesiony na inną, często związaną tematycznie stronę; najczęściej stosowany na stronach WWW.
historia przeglądania – Informacje zapisywane przez przeglądarkę internetową na komputerze, kiedy przeglądasz zasoby sieci Web. Mogą to być informacje wprowadzone w formularzach, hasła i odwiedzone witryny.
hotspot – Punkt dostępu do sieci bezprzewodowej, umożliwiający połączenie z Internetem.
homepage – Zobacz strona domowa.
host
- Dowolne urządzenie posiadające własny adres IP, podłączone do sieci komputerowej i uczestniczące w przesyłaniu, udostępnianiu oraz wymianie danych za pomocą protokołu komunikacyjnego.
- Komputer centralny, komputer macierzysty: komputer włączony do Internetu połączeniem stałym, mający stały adres, udostępniający swoje usługi użytkownikom łączącym się ze swoich komputerów (zdalnych terminali).
hosting – Udostępnianie usług informatycznych.
HTML – [ang. HyperText Markup Language] Język programowania używany do opisu informacji hipertekstowej (hipertekst) w sieci Internet; umożliwia tworzenie stron w sieci WWW.
HTTP [z ang. Hypertext Transfer Protocol; wym. ha-te-te-pe] – Nieszyfrowany protokół komunikacyjny używany przy dostępie do stron WWW i umożliwiający oglądanie stron WWW.
HTTPS [z ang. Hypertext Transfer Protocol Secure] – Szyfrowana i dlatego uważana za bezpieczną wersja protokołu HTTP.
I
Identyfikacja użytkownika – proces ustalania tożsamości użytkownika na podstawie danych takich jak nazwa użytkownika (login) i hasło, umożliwiający dostęp do określonych zasobów.
Identyfikator użytkownika – unikalne oznaczenie konta użytkownika w systemie komputerowym.
Ikona – graficzny symbol wyświetlany na ekranie komputera, będący częścią graficznego interfejsu użytkownika; w systemach operacyjnych lub programach komputerowych może reprezentować program, plik lub operację.
Incognito (tryb przeglądarki) – tryb przeglądania Internetu, który zapewnia prywatność, nie zapisując historii przeglądania, używanych fraz, loginów, haseł, informacji z formularzy oraz plików cookies.
Influencer – osoba w mediach społecznościowych, która dzięki swojemu zasięgowi ma wpływ na innych użytkowników, z którymi utrzymuje trwałe relacje.
Instalator – pomocniczy program komputerowy, który umożliwia instalację plików potrzebnych do działania głównego programu.
Instalować – proces wgrywania nowego programu na dysk twardy komputera.
Interaktywny – opisuje programy komputerowe lub urządzenia elektroniczne, które odbierają informacje od użytkownika i odpowiednio na nie reagują.
Interaktywny film – fabularna gra komputerowa, która łączy elementy filmowe z interakcją użytkownika.
Interfejs (interface) – zasady współpracy i połączenia różnych urządzeń lub programów; również urządzenie lub program realizujący te zasady. Może odnosić się do sprzętu lub oprogramowania umożliwiającego połączenie kilku komponentów komputera lub różnych programów.
Interfejs użytkownika – część programu odpowiadająca za komunikację między użytkownikiem a oprogramowaniem komputera.
Internauta – potoczne określenie osoby regularnie korzystającej z Internetu.
Internet – globalna sieć komputerowa (obecnie dopuszczalna jest także pisownia „internet”).
Internet Explorer – przeglądarka internetowa stworzona przez firmę Microsoft.
Internet mobilny (bezprzewodowy) – sposób dostępu do Internetu za pomocą urządzeń przenośnych, takich jak telefony komórkowe, smartfony czy tablety.
Internet rzeczy (IoT) – koncepcja, według której jednoznacznie identyfikowalne przedmioty mogą gromadzić, przetwarzać lub wymieniać dane za pośrednictwem sieci komputerowej (najczęściej bezprzewodowej). Przykładami takich urządzeń są nowoczesne telefony, kamery, czujniki ruchu, zmywarki, pojazdy, czy maszyny przemysłowe.
Internet stacjonarny – tradycyjny sposób dostępu do Internetu za pomocą linii telefonicznej lub stałego łącza światłowodowego.
Intranet – wewnętrzna sieć komputerowa firmy, oparta na technologiach stosowanych w Internecie.
IP (Internet Protocol) – protokół komunikacyjny powszechnie stosowany w Internecie do nawiązywania połączeń między uczestnikami komunikacji.
J
Java – jeden z najpopularniejszych języków programowania, używany do tworzenia aplikacji komputerowych oraz webowych.
JavaScript – skryptowy język programowania stosowany na stronach internetowych do tworzenia interaktywnych elementów oraz animacji, takich jak formularze czy ruchome bannery.
K
Karta przeglądarki – element okna przeglądarki internetowej, w którym otwarta jest jedna strona www.
Karta sieciowa (NIC) – element komputera odpowiedzialny za odbieranie i wysyłanie pakietów danych w sieci komputerowej; każda karta sieciowa ma unikalny adres fizyczny MAC (Media Access Control), nadawany podczas produkcji.
Klient – komputer lub program korzystający z usług serwera.
Klient poczty elektronicznej – program zainstalowany na komputerze użytkownika, umożliwiający obsługę poczty elektronicznej (odbieranie i wysyłanie wiadomości, zarządzanie wiadomościami).
Klikać – nacisnąć przycisk myszy komputerowej, aby uruchomić program komputerowy lub wydać określone polecenie.
Kod ASCII – kod przyporządkowujący liczby z zakresu 0-127 literom alfabetu angielskiego, cyfrom, znakom przestankowym i innym symbolom oraz poleceniom sterującym.
Kod QR (Quick Response) – dwuwymiarowy kod graficzny w kształcie kwadratu, składający się z jasnych i ciemnych modułów, służących do zapisywania znaków numerycznych oraz alfanumerycznych z różnych alfabetów. Do odczytania zakodowanego tekstu używa się specjalnych czytników kodu QR.
Kod UTF-8 – uniwersalny system kodowania Unicode, najczęściej stosowany w komunikacji sieciowej.
Komunikator internetowy (instant messenger, IM) – program komputerowy umożliwiający natychmiastową wymianę komunikatów przez sieć komputerową oraz informację o dostępności użytkowników, służący do prowadzenia bezpośrednich rozmów.
Konfiguracja – ustawienie parametrów niezbędnych do działania programu komputerowego lub urządzenia połączonego z komputerem.
Kontent strony www – zawartość strony internetowej, prezentowana użytkownikowi.
Konto pocztowe – część serwera pocztowego, na której przechowywane są e-maile użytkownika.
Konto użytkownika – zbiór uprawnień dostępu do zasobów sieci komputerowej, przypisany określonej osobie identyfikowanej przez unikalny identyfikator użytkownika.
L
Lajk – w Internecie: oznaczenie, że post lub treść się podoba lub że użytkownik się z nią zgadza.
Lajkować – oznaczać coś lajkiem.
LAN (Local Area Network) – lokalna sieć komputerowa łącząca komputery na niewielkim obszarze, takim jak szkoła, biuro czy laboratorium.
Link – element dokumentu elektronicznego, który łączy jego fragmenty lub odsyła do innego dokumentu.
Login – identyfikator użytkownika podawany przy rozpoczęciu pracy z systemem komputerowym.
LTE (Long Term Evolution) – nowoczesna generacja Internetu dostarczanego za pomocą masztów telefonii komórkowej, charakteryzująca się wysoką prędkością.
Ł
Łącze internetowe – sposób połączenia urządzenia z siecią internetową, np. stałe łącze internetowe.
Łączyć się z Internetem (Internet mobilny) – ustanawiać zdalne połączenie z najbliższym punktem dostępu, umożliwiające odbieranie i wysyłanie pakietów danych na urządzeniach mobilnych.
M
Mailing – wysyłanie e-maili zawierających oferty, reklamy lub katalogi do dużej grupy odbiorców.
Małpa – znak „@”, używany w adresach internetowych, będący skrótem angielskiego „at”.
Mapa strony internetowej – plik w formacie XML (zwykle o nazwie sitemap.xml) zawierający opis struktury strony oraz zbiór adresów URL podstron, co ułatwia indeksowanie i nawigację.
Mapy Google – serwis internetowy oferujący zdigitalizowane mapy, zdjęcia terenów, budynków oraz obiektów, a także informacje o natężeniu ruchu ulicznego w czasie rzeczywistym. Umożliwia m.in. planowanie trasy.
Media społecznościowe – portale lub serwisy internetowe umożliwiające wymianę informacji i komunikację między użytkownikami, np. Facebook, Twitter, Instagram, LinkedIn.
Mem – chwytliwa porcja informacji, często w formie krótkiego filmu, obrazka lub zdjęcia z tekstem, rozpowszechniana w Internecie.
Menu – część graficznego interfejsu użytkownika, zawierająca listę pozycji, które zwykle reprezentują polecenia lub obiekty do przetwarzania.
Modem – urządzenie elektroniczne umożliwiające komunikację między komputerami za pośrednictwem publicznej sieci telefonicznej.
Moderator – osoba nadzorująca dyskusję w grupie dyskusyjnej
O
Odświeżyć stronę www – ponownie załadować zawartość strony, co prowadzi do jej aktualizacji; wczytać na nowo zawartość okna lub strony internetowej.
Offline, off-line, off line [wym. oflajn] – tryb działania, w którym komputer lub urządzenie pracuje bez połączenia z siecią, komputerem głównym itp.
Okno przeglądarki – prostokątny obszar widoczny po uruchomieniu przeglądarki internetowej; posiada ramkę z elementami takimi jak pasek menu, pasek kart, pasek adresowy, pasek wyszukiwania, zakładki (ulubione) oraz wewnętrzny obszar wyświetlający zawartość strony internetowej. Można otwierać wiele okien przeglądarki jednocześnie, z wieloma kartami w każdym z nich.
Online, on-line [wym. onlajn] – realizowany za pośrednictwem sieci komputerowej, głównie Internetu.
P
Pasek przeglądarki – element okna przeglądarki, który umożliwia przeglądanie i wyszukiwanie treści w Internecie, otwieranie stron www, dodawanie oraz organizację ulubionych stron itp.
Pasek przewijania – pasek umieszczony na dole lub po prawej stronie ekranu, który pozwala użytkownikowi przesuwać zawartość okna w wybranym kierunku.
Pobrać plik z Internetu – zapisać na dysku urządzenia (komputer, tablet, smartfon) plik dostępny w Internecie; można zapisywać całe strony internetowe lub ich elementy tekstowe, graficzne, dokumenty PDF, programy, aplikacje itp.
Poczta elektroniczna – system przesyłania wiadomości w formie elektronicznej, zazwyczaj przez sieć komputerową; dotyczy również samych wiadomości wysyłanych i odbieranych w ten sposób.
Podcast [także podkast] – internetowa publikacja w formie audycji, zwykle w odcinkach, z których każdy dotyczy konkretnego tematu; poszczególne odcinki podcastu są niezależne od siebie i dostępne do odsłuchania w dowolnym momencie.
Podpis cyfrowy – sposób uwierzytelniania autentyczności podmiotu, oparty na infrastrukturze kluczy publicznych oraz certyfikatach uzyskanych od zaufanych urzędów certyfikacji; spełnia wszystkie wymogi prawne.
Podpis elektroniczny – ogólne określenie procesu elektronicznego, który potwierdza akceptację lub zgodę na informacje; do jego użycia wykorzystuje się np. adres e-mail, identyfikator użytkownika, kod PIN.
Pop-up [wyskakujące okienko] – funkcja stron WWW, powodująca automatyczne otwarcie nowego okna lub karty w przeglądarce; pop-upy zazwyczaj zawierają reklamy, ostrzeżenia lub inne komunikaty.
Port – magistrala łącząca jednostkę centralną komputera z urządzeniami peryferyjnymi; również złącze elektroniczne umożliwiające przepływ danych między komputerem a urządzeniami peryferyjnymi.
Port HTTPS – port protokołu HTTPS używany do wysyłania i odbierania szyfrowanych komunikatów w Internecie.
Portal internetowy – komercyjna witryna internetowa udostępniająca różnorodne informacje i usługi, często zawierająca wyszukiwarkę i hiperłącza do innych witryn.
Post – wpis na forum internetowym, grupie dyskusyjnej lub blogu, mający charakter komentarza, odpowiedzi lub artykułu.
Pozycjonowanie [SEO] – działania mające na celu poprawę pozycji strony internetowej w wynikach wyszukiwania, np. poprzez edycję kodu strony.
Profil – sekcja w serwisie społecznościowym zawierająca informacje o użytkowniku.
Protokół – zbiór reguł określających procedury wymiany informacji i współpracy elementów systemu komputerowego.
Protokół komunikacyjny – zestaw uzgodnień dotyczących sposobu nawiązywania i prowadzenia komunikacji w sieci komputerowej.
Protokół transmisji – protokół definiujący zasady wymiany danych w sieci komputerowej.
Przeglądarka internetowa – program do przeglądania stron WWW, często łączący funkcje wyszukiwarki internetowej (np. Chrome, Firefox).
Przycisk na stronie internetowej [button] – specjalne pole na ekranie komputera, które reaguje na kliknięcie myszką lub dotknięcie klawiatury.
R
Ramka – element na stronach www, który umożliwia wczytywanie zawartości innych stron w jednym dokumencie HTML.
Rejestracja użytkownika – proces tworzenia konta w serwisie internetowym, umożliwiający dostęp do dodatkowych zasobów.
Robot internetowy [crawler, Googlebot] – program komputerowy używany przez wyszukiwarki do zbierania informacji o stronach internetowych, ich indeksowania oraz monitorowania zmian.
Router [ruter] – urządzenie sieciowe, które decyduje o trasie przesyłu danych w sieci komputerowej.
Rozszerzona rzeczywistość [AR] – system łączący rzeczywisty świat z generowanym komputerowo trójwymiarowym obrazem.
S
Serwer – komputer lub program obsługujący użytkowników poprzez udostępnianie zasobów oraz wykonywanie poleceń.
Serwer DNS – serwer tłumaczący adresy IP na symboliczne adresy internetowe.
Serwer proxy – serwer pośredniczący w transmisji danych między klientem a Internetem.
Serwer wideo – serwer udostępniający dane wideo w postaci strumieni.
Serwer www – serwer udostępniający strony WWW oraz wykonujący programy usługowe do obsługi tych stron.
Serwis internetowy – zbiór stron internetowych udostępnianych z jednego adresu domenowego za pośrednictwem WWW.
Sieć – potocznie oznacza Internet, rzadziej sieć komputerową.
Sieć internetowa – sieć komputerowa o zasięgu globalnym.
Sieć komputerowa – system połączonych komputerów i urządzeń umożliwiający wymianę informacji i udostępnianie zasobów.
Sklep internetowy – forma handlu elektronicznego, umożliwiająca zakup i sprzedaż produktów online.
Skrypt – prosty program komputerowy wykonujący ciąg poleceń systemu operacyjnego.
Spam – niepożądana informacja wysyłana za pośrednictwem poczty elektronicznej.
Spammer, spammerka, spamerzy – osoba/osoby wysyłające spam.
Spamować – rozsyłać spam za pomocą poczty elektronicznej, czatów, forów.
Społeczność Internetu – ogół użytkowników Internetu aktywnie udzielających się na forach, grupach dyskusyjnych, w mediach społecznościowych, blogach.
Streaming – sposób dostarczania informacji multimedialnej w sposób nieprzerwany przez Internet.
Strona domowa (home page) – początkowa strona witryny, pełniąca funkcję spisu treści i umożliwiająca przechodzenie do innych stron witryny.
Strona www – dokument hipertekstowy, będący połączeniem tekstu, grafiki, animacji i dźwięku, wyświetlany w przeglądarce www.
Subskrypcja – mechanizm pobierania adresów e-mail od użytkowników w celu zapisania ich do bazy danych, wykorzystywany np. do wysyłania newsletterów lub informacji o nowościach na YouTube.
Subskrybent – osoba, która dokonała subskrypcji kanału i jest jego aktywnym odbiorcą.
Surfować (po Internecie) – przeglądać strony internetowe, spędzając na tym czas.
Szerokie pasmo [światłowód, szybki Internet] – szybki przesył danych, zwykle za pomocą światłowodu.
Sztuczna inteligencja (AI) – patrz AI.
Ś
Światłowód – włókno szklane przewodzące światło, używane do przesyłania sygnałów, np. w telefonii.
T
Tablet – komputer przenośny, dotykowy, z ekranem większym niż w smartfonie, lecz bez klawiatury.
Tag – znacznik, etykieta do oznaczania elementów w systemie lub w Internecie.
Tapeta [pulpit] – wybrany obraz wyświetlany w tle pulpitu komputera, tabletu, smartfona.
Tekst hipertekstowy – tekst zawierający odnośniki, które pozwalają na przejście do powiązanych informacji.
Treść cyfrowa – dane w postaci cyfrowej, przechowywane w plikach komputerowych.
Trojan (koń trojański) – wirus komputerowy, który po zainfekowaniu systemu daje hakerowi zdalny dostęp do zainfekowanego urządzenia.
Trojan horse – patrz trojan.
Tryb prywatny – patrz przeglądarka internetowa.
U
URL – adres strony internetowej zapisany w postaci ciągu znaków, zawierający litery, cyfry i symbole, oddzielone kropkami, ukośnikami, podkreśleniami itp.; identyfikator lokalizacji zasobu w Internecie, np. https://www.wp.pl.
Uwierzytelnianie – proces potwierdzenia tożsamości podmiotu uczestniczącego w komunikacji, mający na celu zapewnienie, że podmiot ten jest rzeczywiście tym, za kogo się podaje.
Uwierzytelnienie – weryfikacja tożsamości podmiotu w procesie komunikacji, której celem jest potwierdzenie lub odrzucenie deklarowanej tożsamości.
V
Vlog – internetowy pamiętnik zawierający amatorskie nagrania wideo, publikowany online.
Vloger, vlogerka, vlogerzy – osoba (lub osoby) tworząca vloga, publikująca materiały wideo na platformach internetowych.
VOD – wideo na żądanie; usługa umożliwiająca widzowi oglądanie wybranych programów (najczęściej filmów) w dowolnym momencie, zgodnie z jego życzeniem.
Voicebot – program komputerowy wykorzystujący interfejs głosowy do komunikacji z użytkownikiem, np. asystent głosowy Google czy automatyczne boty telefoniczne obsługujące połączenia.
W
WAN [Wide Area Network] – rozległa sieć komputerowa obejmująca obszar większy niż miasto, kraj, a nawet kontynent.
Webcast – transmisja wideo na żywo, zawierająca obraz, dźwięk, a czasem także tekst, dostępna przez przeglądarkę internetową.
Wi-Fi – zestaw standardów technicznych umożliwiających budowę i działanie bezprzewodowych sieci komputerowych; potocznie odnosi się do bezprzewodowego dostępu do Internetu.
Wikipedia – wielojęzyczna encyklopedia internetowa działająca na zasadzie otwartej treści, tworzona przez wolontariuszy i dostępna na licencjach CC BY-SA 3.0 i 4.0.
Wirtualna rzeczywistość [VR – Virtual Reality] – sztuczna, trójwymiarowa przestrzeń generowana komputerowo, w której użytkownik może się zanurzyć, np. w grach komputerowych.
Wirtualny – stworzony komputerowo, ale na tyle realistyczny, że sprawia wrażenie rzeczywistego.
Witryna www – zbiór powiązanych ze sobą stron internetowych, zazwyczaj z główną stroną początkową.
World Wide Web (WWW) – ogólnoświatowa sieć komputerowa umożliwiająca dostęp do wzajemnie powiązanych dokumentów internetowych, tworzonych w języku HTML; usługa internetowa umożliwiająca publikowanie i dostęp do treści online.
Wtyczka (plugin, plug-in) – dodatkowy program rozszerzający funkcjonalność głównego programu komputerowego.
www [World Wide Web] – skrót od World Wide Web, odnoszący się do globalnego systemu połączonych serwerów WWW, udostępniającego dokumenty internetowe.
Wyszukiwarka – witryna internetowa umożliwiająca odnajdywanie stron WWW zawierających określone słowa kluczowe.
Y
YouTube – serwis internetowy założony w 2005 roku, umożliwiający użytkownikom bezpłatne zamieszczanie i oglądanie filmów, a także ich ocenianie, komentowanie i subskrybowanie; dostępna jest również możliwość wsparcia finansowego ulubionych twórców.
Youtuber, youtuberka, youtuberzy – osoba lub osoby prowadzące kanał na YouTube, zajmujące się tworzeniem i publikowaniem materiałów audiowizualnych na tej platformie.
Z
Zakładka – funkcja przeglądarki internetowej umożliwiająca oznaczenie i szybki dostęp do ulubionych stron internetowych.
Zakupy online, zakupy internetowe – zakupy dokonywane za pośrednictwem sklepu internetowego.
Załącznik do listu elektronicznego – plik dołączony do wiadomości e-mail, który jest przesyłany wraz z nią.
Zapora [firewall] – oprogramowanie, usługa lub urządzenie kontrolujące połączenia między komputerem a siecią, które może blokować nieautoryzowany dostęp do komputera oraz kontrolować dostęp niektórych programów do Internetu.
Zasięg – obszar, na którym dostępny jest sygnał Internetu mobilnego; może być dobry lub słaby w zależności od warunków takich jak pogoda czy ukształtowanie terenu.
Ź
Źródło strony internetowej – kod źródłowy strony internetowej, który można przeglądać w przeglądarce internetowej.
Na zakończenie, warto podkreślić, że dynamiczny rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych wprowadza do naszego życia coraz to nowsze terminy i pojęcia. Zrozumienie ich znaczenia jest kluczowe zarówno dla osób pracujących w branży IT, jak i dla użytkowników internetu, którzy na co dzień korzystają z różnorodnych narzędzi i usług online. W niniejszym artykule przedstawiliśmy definicje najważniejszych pojęć związanych z internetem i technologią, które stanowią nieodłączny element współczesnego świata cyfrowego. Znajomość tych terminów nie tylko ułatwia poruszanie się w przestrzeni internetowej, ale także pozwala na bardziej świadome i bezpieczne korzystanie z dostępnych zasobów oraz usług. W miarę jak technologia będzie się rozwijać, warto śledzić nowości i poszerzać swoją wiedzę, aby nadążyć za zmieniającą się rzeczywistością cyfrową.
Nazywam się Kacper Skalski i od lat pasjonuję się nowymi technologiami. Na moim blogu Cyber Plac dzielę się wiedzą z różnych dziedzin IT, od programowania i ścieżek rozwoju w branży, po marketing internetowy i obsługę komputera. Znajdziesz tu praktyczne porady, recenzje sprzętu, a także artykuły o grach, serialach i filmach, które stanowią świetną odskocznię po godzinach pracy.
